‘Ik vond het een leuke vraag en daarom zei ik ja. Het gaat goed, omdat ik besef dat de meest belangrijke dingen er zijn in mijn leven. Je hebt de piramide van Maslow. Dat gaat over de behoeftes van de mens. Hij maakte er een piramide van en ik zie het meer als een aantal pilaren. Pilaren die het fundament zijn onder mijn leven. Die pilaren zijn met elkaar goed in staat om je leven te dragen. Het gaat dan om de pilaren zoals fysieke behoefte, schoon water en lucht, eten, maar ook veiligheid, gezondheid en je relaties, de liefde. Maslow noemt het zelfvertrouwen, maar ook respect. Tenslotte is er ook de pilaar van zelfontplooiing. Het hoeft allemaal niet perfect te zijn. Al die dingen zijn er voor mij wel. Er zijn momenten dat ik me daar even van bewust ben en er zijn momenten dat ik mijn aandacht vooral richt op alleen één pilaar, maar ze hebben met elkaar te maken en reageren op elkaar. Als je bij alle pilaren een redelijk niveau hebt dan kun je zeggen dat je leven goed is. Zo simpel is het eigenlijk. Natuurlijk vraag je je vaak af hoe het zit met al die elementen in je leven, maar uiteindelijk is dit de onderbouwing van mijn leven. Het heeft wel even geduurd voordat ik dit ben gaan beseffen.

Een paar jaar geleden was ik op een werkreis in Italië en ik had wat tijd voor mezelf. Ik begon te lezen in een boek waarin uitgelegd werd hoe het met ons zenuwgestel is. Niet het cognitieve, maar het emotionele stuk en hoe we allemaal reageren op trillingen van onszelf, maar ook van de anderen. Als je niet goed naar de emoties luistert krijg je problemen. Hoe zou het zijn om er naar te luisteren en jezelf te kunnen kalmeren en je emoties te beheren. Relaties kun je beïnvloeden, naar de verkeerde kant of naar de goede kant. Als je dat beseft, is het dan niet het grootste cadeau voor jezelf en voor de ander? Doe dat maar gewoon. Ga het maar gewoon doen en toen besefte ik dat het goed was. Ik weet hoe het kan en laat ik het dan ook maar gaan doen. Natuurlijk is een gedeelte van het autonome zenuwstelsel buiten mijn bereik, zoals hoe de adem gaat en hoe de stof- wisseling is. En toch heb je daar ook invloed op. Als je opgefokt raakt, dan kan je dat waarnemen en het een plek geven. Je kan daar weer invloed op hebben door bewuster adem te halen. Het boek maakte mij er dus bewust van, dat ik meer invloed op mijn leven en op mijn emoties kan hebben dan ik me oorspronkelijk bewust was. Door dit boek ben ik ook bewust geworden dat alles met alles te maken heeft en daarom vind ik het beeld van de pilaren naast elkaar en als fundament onder mijn leven beter dan de piramide. Die is voor mij te hiërarchisch. Gezond eten bijvoorbeeld heeft invloed op mijn zelfbewustzijn. Ja, ik kan nu veel meer dan vroeger mijn gevoelens en emoties een plek geven. Als er nog plekken leeg zijn, dan zit ik minder goed in mijn vel. Er zitten dan gaten in mijn vel. Zelfreflectie en zelfkennis zorgen dat die gaten gedicht worden, waardoor ik beter in mijn vel kom te zitten.’